Home HỖ TRỢ TỰ HỌC VĂN SỬ ĐỊA » Giảng Văn » Kinh Nghiệm-Kĩ Năng » TÀI LIỆU NGỮ VĂN » TỰ HỌC NGỮ VĂN » Văn Học Trong Nhà Trường » Hướng dẫn ôn tập môn văn kiểm tra định kì 4 - Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa

Hướng dẫn ôn tập môn văn kiểm tra định kì 4 - Tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa

Chủ Nhật, 10 tháng 5, 2015


Câu 4: Mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống từ hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng.
Gợi ý:
1. Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng:
*Phát hiện thứ nhất: Vẻ đẹp tuyệt đỉnh khi con chiếc thuyền ở ngoài xa.
+Cảnh được miêu tả:
-Mũi thuyền in một nét mơ hồ loè nhoè vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ.
-Cảnh giống như một bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ, từ đường nét đến ánh sáng đều hài hoà và đẹp. Đó là một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích.
=> Đây quả là một cảnh đắt trời cho
+Tác động của vẻ đẹp ngoại cảnh tới cảm xúc người nghệ sĩ:
-Bối rối, trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào.
-Khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.
- Nghĩ rằng “hiện thân của cái đẹp chính là đạo đức.
=> Cái đẹp của ngoại cảnh phù hợp với quan niệm về nghệ thuật của nghệ sĩ và cũng đáp ứng được yêu cầu của trưởng phòng, một bức tranh tĩnh.
*Phát hiện thứ hai: bức tranh cuộc sống đầy bất ngờ và nghịch lý khi con thuyền tiến vào bờ.
+ Bước ra là những con người xấu xí:
- Người đàn bà: Ngoài bốn mươi tuổi, cao lớn với những đường nét thô kệch, mụ rỗ mặt, khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ.
- Người đàn ông: Tấm lưng rộng và cong như lưng một chiếc thuyền, mái tóc tổ quạ, chân đi chữ bát, lông mày cháy nắng đôi mắt đầy vẻ độc dữ...
+ Sau đó là cảnh tượng bạo lực trong  gia đình thuyền chài:
- Người đàn ông “dùng chiếc thắt lưng của lính ngụy quật tới tấp vào lưng người đàn bà” với tất cả sự căm hận: mày chết đi cho ông nhờ, chúng mày chết đi cho ông nhờ
- Người đàn bà: cam chịu đầy nhẫn nhục, không chống trả, không tìm cách chạy trốn.
- Đứa con trai tên Phác từ đâu lao ra đánh bố để bảo vệ mẹ
- Người đàn ông tát thằng con ngã dúi xuống cát rồi bỏ về thuyền, người đàn bà ôm chầm lấy con khóc rồi  đuổi theo người đàn ông về thuyền
+ Như một câu chuyện cổ đầy quái đản, sau đó con thuyền lướt vó biến mất
=> Bi kịch gia đình diễn ra quá nghiệt ngã.
+ Cảm xúc của người nghệ sĩ:
- “Kinh ngạc”, “đứng há mồm ra mà nhìn”, không tin vào những gì đang diễn ra.
-  Phùng “vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới”.
=>Đời sống con người vốn ẩn chứa nhiều mâu thuẫn phức tạp. Hóa ra sự thật về cuộc sống đang diễn ra hàng ngày thu hút người nghệ sĩ hơn cái đẹp tĩnh tại của nghệ thuật.
+Nhận thức của nghệ sĩ Phùng.
- Phát hiện nghịch lý tồn tại trong hiện thực đời sống: Cảnh thiên nhiên thì toàn bích mà cảnh đời thì lắm trái ngang. Cái đẹp đích thực không nằm trong sự bất động của cảnh vật mà nằm trong sự vận động không ngừng của cuộc sống.

2. Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời:
- Qua hai phát hiện của Nghệ sĩ Phùng nhà văn muốn gửi gắm nhiều thông điệp về mối quan hệ khăng khít giữa nghệ thuật và cuộc sống, đồng thời khẳng định trách nhiệm của người nghệ sĩ chân chính trước cuộc đời.
- Nhà văn không nên nhìn cuộc đời chỉ bằng cái nhìn của người nghệ sĩ và từ ngoài xa. Người nghệ sĩ phải có góc nhìn và cự li khám phá cuộc sống gần gũi hơn để từ đó thấu hiểu được muôn sự đa đoan của cõi đời, để nhìn cuộc đời bằng cái nhìn đa chiều, đa diện, khách quan hơn.
- Người nghệ sĩ là người khám phá và biểu hiện bản chất đời sống ở những chiều kích khác nhau. Thế giới nghệ thuật là thế giới hàm chứa trong nó các tầng khác nhau của hiện thực. Văn học phải đi sâu phản ánh hiện thực cuộc sống, chấp nhận và miêu tả cả những mặt trái, những nghịch lí của cuộc sống.

3. Đánh giá:
+ Cái đẹp và nghệ thuật đích thực không tác rời cuộc sống của con người. Người nghệ sĩ chân chính phải cất lên tiếng nói vì con người, đặc biệt là những kiếp người cùng khổ. Đây cũng là quan niệm nghệ thuật vị nhân sinh, nhắc nhở trách nhiệm của người nghệ sĩ trước cuộc đời và nó đánh dấu sự trở về với cuộc sống đời thường của văn học Việt Nam sau đổi mới.
- Hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng thể hiện rõ nét phong cách truyện ngắn Nguyễn Minh Châu: tác giả đã xây dựng thành công tình huống nhận thức, ngôn từ giản dị, giọng văn thâm trầm, giàu tính triết lý, chiêm nghiệm.

Câu 5: Về nhân vật người đàn bà hàng chài, có ý kiến cho rằng là nạn nhân của bạo hành gia đình; ý kiến khác lại cho rằng đây là nhân vật mang vẻ đẹp của tình thương, sự bao dung.
Gợi ý:
1. Giải thích:
* Bạo hành gia đình các hành vi bạo lực gây tổn hại về thể xác và tinh thần giữa các thành viên trong cùng một gia đình. Hành vi bạo lực thường thấy nhất là giữa vợ và chồng nhưng bạo lực giữa cha mẹ với con cái hay ông bà, anh em ruột với nhau…
- Tình thương: là tình cảm nồng nhiệt làm cho gắn bó mật thiết và có trách nhiệm với người, với vật.
- Sự bao dung: là lòng tôn trọng sự khác biệt của người khác đối với mình trong suy nghĩ, quan niệm sống, cách thức hành động,… cho phép người khác làm những chuyện mà bản thân mình không tán thành.
* Ý kiến thứ nhất nhấn mạnh đến cảnh ngộ và nỗi khổ của người đàn bà hàng chài.
Ý kiến thứ hai đề cao vẻ đẹp tâm hồn của người đàn bà hàng chài.
2. Bàn luận:
- Hai ý kiến xuất phát từ câu chuyện cuộc đời và vẻ đẹp tâm hồn của nhân vật người đàn bà hàng chài.
- Giới thiệu về người đàn bà hàng chài: Không có tên họ cụ thể, chỉ được gọi một cách phiếm định. Người đàn bà trạc ngoài 40, hình dáng thô kệch, rỗ mặt, khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức trắng kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ. 
- Người đàn bà hàng chài là nạn nhân của bạo hành gia đình: người đàn bà hàng chài bị chồng dùng thắt lưng da quật tới tấp vào lưng, cứ mỗi nhát quất xuống lại bị nguyền rủa: “Mày chết đi cho ông nhờ. Chúng mày chết đi cho ông nhờ.” Người đàn bà bị bạo hành cả về thể xác và tinh thần. Hành động bạo hành còn diễn ra thường xuyên: Ba ngày một trận nhẹ, năm ngày một trận nặng.
- Người đàn bà giàu tình thương và sự bao dung:
+ Đối với người chồng thô bạo:
·        Hiểu, cảm thông cho nỗi khổ của người chồng: cuộc sống mưu sinh nhọc nhằn vất vả đã khiến người chồng vốn hiền lành trở nên độc ác. Lão đánh vợ chỉ như một phương thức để giải toả nỗi vất vả, bực dọc của mình.
·        Người đàn bà chịu đựng những trận đòn một cách tự nguyện với một vẻ đầy cam chịu, nhẫn nhục, không chống trả cũng không tìm cách chạy trốn.
·        Tự nhận nguyên nhân khiến người chồng trở nên vũ phu về mình, đó là do đám đàn bà trên thuyền đẻ nhiều quá.
+ Đối với con:
·        Ý thức được sâu sắc thiên chức của người phụ nữ: ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, nuôi con cho đến khi khôn lớn nên phải gánh lấy cái khổ, đàn bà trên thuyền phải sống cho con chứ không sống cho mình được…
·        Tình thương con là động lực mạnh mẽ khiến người đàn bà hàng chài nhẫn nhịn và chịu đựng bị hành hạ bởi trên thuyền phải có một người đàn ông để chèo chống mỗi khi phong và cùng nhau làm lụng, nuôi nấng sấp con.
·        Khi bị chồng đánh không kêu khóc nhưng khi thấy đứa con vì bảo vệ mình mà đánh bố thì chị bật khóc.
·        Chắt lọc hạnh phúc từ trong cuộc sống khổ cực: hạnh phúc là khi vợ chồng hòa thuận, con cái được ăn no.
+Người đàn bà hàng chài mang vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam nhân hậu, bao dung, giàu lòng vị tha và đức hi sinh.
3. Đánh giá:
- Hai ý kiến trên tuy khác nhau nhưng không đối lập mà bổ sung cho nhau, hợp thành sự nhìn nhận sâu sắc về nhận vật người đàn bà hàng chài. Ý kiến thứ nhất chú trọng tới biểu hiện bề ngoài, ý kiến thứ hai đi sâu khám phá bản chất bên trong.
- Nhân vật người đàn bà hàng chài hiện lên với những nét vẽ chân thực đến trần trụi của bút pháp hiện thực.
-Nhân vật người đàn bà hàng chài góp phần thể hiện quan niệm nghệ thuật cũng như nỗ lực đổi mới văn học của Nguyễn Minh Châu.
- Liên hệ:
+ Cuộc sống đa chiều, con người đa diện, không nên nhìn sự vật hiện tượng chỉ ở vẻ bề ngoài mà phải đi sâu tìm hiểu khám phá bản chất bên trong.
+Lên án nạn bạo hành gia đình - một trong những vấn đề thời sự trong xã hội hiện nay.

+ Mỗi người cần biết gìn giữ và trân trọng hạnh phúc gia đình.
Biên soạn: P.L
Chia sẻ bài viết ^^
Other post

All comments [ 0 ]


Your comments