HƯỚNG DẪN ÔN TẬP KIỂM TRA HỌC KÌ 1 NĂM HỌC 2015 - 2016 MÔN NGỮ VĂN
Thứ Năm, 21 tháng 1, 2016
Phần 1: ĐỌC HIỂU:
Chiều Xuân
(Anh Thơ)
Mưa
đổ bụi êm êm trên bến vắng,
Đò biếng lười nằm mặc nước trôi sông;
Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời .
Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ,
Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ
Mấy cánh bướm rập rờn trôi trước gió.
Những trâu bò thong thả cúi ăn mưa .
Trong đồng hoa lúa xanh dờn và ướt lặng,
Lũ cò con chốc chốc vụt bay ra,
Làm giật mình một cô nàng yếm thắm.
Cúi cuốc cào cỏ ruộng sắp ra hoa .
"Bức Tranh Quê"
************
Đây Mùa Thu
Tới (Xuân Diệu)
Rặng
liễu đìu hiu đứng chịu tang,
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng:
Đây mùa thu tới - mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng.
Hơn một loài hoa đã rụng cành
Trong vườn sắc đỏ rũa màu xanh;
Những luồng run rẩy rung rinh lá...
Đôi nhánh khô gầy xương mỏng manh.
Thỉnh thoảng nàng trăng tự ngẩn ngơ...
Non xa khởi sự nhạt sương mờ...
Đã nghe rét mướt luồn trong gió...
Đã vắng người sang những chuyến đò...
Mây vẩn từng không chim bay đi,
Khí trời u uất hận chia ly.
Ít nhiều thiếu nữ buồn không nói
Tựa cửa nhìn xa, nghĩ ngợi gì.
Tương Tư
(Nguyễn Bính)
Thôn
Đoài ngồi nhớ thôn Đông,
Một người chín nhớ mười mong một ngườị
Gió mưa là bệnh của giời,
Tương tư là bệnh của tôi yêu nàng.
Hai thôn chung lại một làng,
Cớ sao bên ấy chẳng sang bên này ?
Ngày qua ngày lại qua ngày,
Lá xanh nhuộm đã thành cây lá vàng.
Bảo rằng cách trở đò giang
Không sang là chẳng đường sang đã đành
Nhưng đây cách một đầu đình,
Có xa xôi mấy mà tình xa xôi\...
Tương tư thức mấy đêm rồi,
Biết cho ai biết, ai người biết cho !
Bao giờ bến mới gặp đò ?
Hoa khuê các, bướm giang hồ gặp nhau ?
Nhà em có một giàn giầu
Nhà anh có một hàng cau liên phòng.
Thôn Đoài thì nhớ thôn Đông
Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào ?
**********
Ông Đồ
(Vũ Đình Liên)
Mỗi
năm hoa đào nở
Lại thấy ông đồ già
Bày mực tàu, giấy đỏ
Bên phố đông người qua
Bao nhiêu người thuê viết
Tấm tắc ngợi khen tài
Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa, rồng baỵ
Nhưng mỗi năm, mỗi vắng
Người thuê viết nay đâủ
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầụ
Ông đồ vẫn ngồi đấy
Qua đường không ai hay
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi baỵ
Năm nay đào lại nở
Không thấy ông đồ xưa
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?
Dạng
hỏi đọc hiểu
1. Chỉ ra biện pháp tu từ tiêu biểu trong
đoạn thơ/ bài thơ
2. Xác định phương thức biểu đạt trong đoạn
thơ/ bài thơ
3. Giải thích từ ngữ, hình ảnh tiêu biểu (cụ
thể) trong câu, đoạn thơ
4. Nêu suy nghĩ về từ ngữ, hình ảnh, câu thơ
tiêu biểu (viết đoạn 7-10 câu)
5. Nội dung, nghệ thuật chính của đoạn/ bài
thơ
6. Từ ngữ, hình ảnh gợi liên tưởng đến từ
ngữ, hình ảnh nào trong bài thơ khác (hoặc chỉ ra cụ thể) và nêu nhận xét ngắn
gọn.
7. Phân biệt được ngôn ngữ nhân vật, ngôn ngữ
người kể chuyện, ngôn ngữ đối thoại, ngôn ngữ độc thoại trong đoạn văn bản văn
xuôi.
8. Ý
nghĩa (hoặc suy nghĩ) về tâm trạng, hành động cụ thể của nhân vật trong đoạn
văn bản tự sự
9. Phương thức biểu đạt trong đoạn văn bản tiêu biểu…
Phần 2: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI
Đề số 1: “Hồi ức về mẹ bao giờ cũng tươi mát và sinh
động. Ta càng xa tuổi thơ thì hồi ức đó càng rõ rệt, dễ hiểu và thân thiết”
( N.V. Sengunốp).
Suy nghĩ của anh (chị) về ý kiến trên.
Gợi ý:
1.Giải thích:
-
Hồi ức:
Nhớ lại điều bản thân trải qua có chủ định.
-
Tươi
mát, sinh động: Cảm giác dễ chịu, ưa thích, đầy sức sống.
-
Rõ rệt,
dễ hiểu, thân thiết: Dễ nhìn thấy, dễ nhận ra, gần gũi, thân thiết, gắn bó.
-> Hồi ức về mẹ bao giờ cũng sinh động,
tạo được niềm vui, niềm tin vào cuộc sống. Khi trưởng thành, hồi ức về mẹ càng
sâu sắc, gắn bó thân thiết.
2.Suy nghĩ, bàn luận:
a. Nhớ về mẹ với những ấn tượng
sâu sắc:
- Mẹ mang nặng đẻ đau thương yêu, dạy dỗ.
- Nhớ những công việc, những gian lao, hi
sinh vất vả trong cuộc sống đời thường.
- Những lo toan cho tương lai hạnh phúc của
con.
-> hồi ức về mẹ luôn tươi mát, sinh động
trong mỗi con người.
b. Nhớ về mẹ với lòng biết ơn
sâu sắc, niềm tự hào vô hạn.
- Những hồi ức về mẹ luôn theo suốt hành
trình đời con, nuôi con khôn lớn, tiếp sức cho con vào đời. -> Mẹ là niềm
tin, niềm tự hào của mỗi người con.
c. Mở rộng:
Cuộc đời nhiều thăng trầm đổi thay, lòng
người sâu cạn, song có một điều chắc chắn rằng trong cuộc đời mỗi con người sẽ
luôn hiện hữu vẹn nguyên nghĩa nặng của mẹ, công cao của cha và ơn sâu của
thầy.
3. Bài học nhận thức và hành động:
- Bài học nhận
thức: Biết ơn mẹ, người đã sinh ra và nuôi dưỡng ta nên người. Phê phán những người sống ích kỉ, bất hiếu.
- Bài học hành
động: Học tập tốt để không phụ công ơn của cha mẹ, quan tâm chăm sóc cha mẹ hết
lòng.
Đề số 2:
Anh (chị) suy nghĩ như thế nào về câu nói: “Bàn tay tặng hoa hồng bao giờ cũng
phảng phất hương thơm”?
Gợi ý:
1.
Giải thích:
- Bàn tay: Hình ảnh
hoán dụ, chỉ người có “hoa hồng”, người có lòng nhân ái, biết sống vì người
khác.
- Hoa hồng: hình
ảnh ẩn dụ, biểu tượng cho tình yêu thương chân thành, vẻ đẹp của sự giúp đỡ.
- Tặng: Đưa cho
người khác một vật với thái độ vui vẻ, tự nguyện.
- Biết giúp đỡ yêu
thương người khác bằng sự chân thành chính là bạn đang làm đẹp cho tâm hồn mình
và cho cuộc sống. Biết cho thì sẽ được nhận.
2. Bình luận:
- Tặng và cách
tặng: Quà tặng đôi khi không quan trọng mà cách tặng mới nói lên bạn là người
thế nào.
- Cho và nhận: Biết
cho là đã nhận được. Ban yêu thương sẽ nhận được yêu thương. - Được ban tặng là
một niềm hạnh phúc, biết ban tặng càng hạnh phúc hơn.
- Người biết ban
tặng bao giờ cũng là người giàu có về tâm hồn. Câu nói trên có thể mở rộng: bàn tay tặng hoa hồng bao giờ cũng được thơm
trước. Đây là sự thơm thảo từ tâm hồn, đẹp lên trong tâm hồn và trong hành
động.
3. Bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức: sống trong đời sống phải có một tấm lòng, biết quan tâm giúp
đỡ những người xung quanh.
- Phê phán người sống
ích kỉ, tham lam… hay ban tặng không đúng cách…thiếu văn hóa, ứng xử không phù
hợp đạo đức xã hội… Phê phán lối sống vô cảm.
- Hành động: làm
việc tốt, giúp đỡ những người xung quanh mình.
Đề số 3:
Viết bài văn nghị luận bàn về ý kiến: Biết
tự hào về bản thân là cần thiết nhưng biết xấu hổ còn quan trọng hơn.
Gợi ý:
1. Giải thích ý kiến:
- Biết tự hào về bản thân là thái độ hãnh
diện về cái tốt đẹp mà mình có, về những đóng góp của mình cho cuộc sống; biết xấu
hổ là cảm thấy hổ thẹn về sự kém cỏi và những lỗi lầm của mình trước người
khác.
- Nội dung ý kiến:
Đề cao việc nhận thức đầy đủ, sâu sắc về bản thân, hướng đến sự hoàn thiện
mình.
2. Bàn luận:
- Khẳng định sự cần
thiết của việc biết tự hào: biết tự
khẳng định mình, giúp bản thân tự tin hơn trong cuộc sống và trong công việc,
có thêm động lực để vươn tới những ước mơ lớn hơn.
- Phê phán thái độ
tự cao, tự đại.
- Khẳng định sự cần
thiết của việc biết xấu hổ: giúp con
người có ý thức điều chỉnh hành vi của mình phù hợp với những chuẩn mực đạo
đức; biết xấu hổ còn quan trọng hơn
biết tự hào bởi nó là biểu hiện của ý thức hoàn toàn tự giác, xuất phát từ
lương tâm, giúp con người nâng cao năng lực và hoàn thiện nhân cách.
- Phê phán thái độ
tự ti, mặc cảm.
3. Bài học nhận thức và hành động:
- Nhận thức sâu sắc
về những điểm mạnh, điểm yếu của bản thân.
- Nghiêm khắc đối
với chính bản thân mình; không ngừng rèn luyện, bồi dưỡng đạo đức nhân cách.
Đề số 4: Trong bài thơ Ngồi buồn nhớ mẹ ta
xưa, Nguyễn Duy viết:
Ta đi trọn kiếp con người
Cũng
không đi hết mấy lời mẹ ru.
Từ ý thơ trên, anh
(chị) hãy viết một bài văn ngắn (khoảng 400 từ) trình bày suy nghĩ của mình về
tình mẫu tử trong cuộc đời ?
Gợi ý:
1. Giải thích:
- Nội dung hai câu thơ.
+ Trọn kiếp: hết cuộc đời. Không đi hết: không thấy hết, không dùng
hết, không thể hiểu hết, không sống hết những gì mẹ đã chuẩn bị cho con qua lời
ru ấy. Lời mẹ ru: là lời ca, giai điệu để dỗ dành trẻ nhỏ ngủ ngon. Cũng
có thể hiểu là lời tâm tình của người mẹ với con mình.
=> Con dù đã sống trọn đời người mà không
hiểu hết, không thực hiện được hết những lời cầu nguyện, ước mong của mẹ qua
lời ru âu yếm, ngọt ngào.
- Hai câu thơ của
Nguyễn Duy còn sự biết ơn của người con với mẹ
2. Bàn luận:
- Biểu hiện của tình mẫu tử:
+ Trong đời sống của mỗi con người có nhiều thứ tình cảm cao đẹp như
tình cảm với ông bà, tình cảm anh chị em, tình bạn, tình yêu, tình cảm với quê
hương đất nước... Nhưng tình mẫu tử vẫn có vị trí đặc biệt, thiêng liêng và máu
thịt nhất.
+ Tình mẫu tử là
tình mẹ con, nhưng ở đây chủ yêu nên hiểu là tình cảm thương yêu, đùm bọc, che
chở... mà người mẹ dành cho con. Tình cảm ấy vừa tự nhiên vừa cao cả nên sẽ đi
theo mỗi người suốt cuộc đời.
+ Tình mẫu tử cũng
biểu hiện vô cùng phong phú, đa dạng
- Vai trò của tình mẫu tử.
+ Là môi trường tốt
nhất cho sự phát triển của tâm hồn, trí tuệ của đứa con.
+ Là điểm tựa cho
lòng tin, sức mạnh của đứa con trong cuộc sống
+ Là cái gốc thiện,
là nguồn nuôi dưỡng lương tri nhân phẩm của con người trong cuộc đời. Mang ý
nghĩa như sự cảnh giới con người khi đứng trước bờ vực của lầm lỡ và tội ác.
+ Là nơi xuất phát
và cũng là chốn về sau cùng của con người trong cuộc sống đầy bất trắc, hiểm
nguy.
- Liên hệ thực tế:
+Thiêng liêng và cao quý như thế nhưng vẫn có người bất chấp cả tình mẫu
tử mà làm những điều vô đạo. Cũng có những người con quá vô tâm, không để ý đến
những khổ đau, bất hạnh, mất mát mà mẹ mình phải gánh chịu; hoặc có khi những
đau khổ ấy của mẹ lại do chính mình đã vô ý gây ra…
+ Bên cạnh chúng ta
- những con người hạnh phúc – còn có bao nhiêu bạn bè bất hạnh, những đứa trẻ
mồ côi, những số phận thiệt thòi, mất mát chỉ suốt đời ao ước được lớn lên
trong hơi ấm, trong sự chắt chiu, bao dung độ lượng của tình mẫu tử
3. Bài học nhận thức và hành động:
-Nhận thức: Biết ơn mẹ và quý trọng tình mẫu tử thiêng liêng.
- Hành động: Mỗi
chúng ta hãy sống cho trọn đạo làm con và cùng tuyên truyền đề mọi người sống
có ý nghĩa hơn.
Phần 3: NGHỊ LUẬN VĂN HỌC
Đề số 1:“Đây thôn Vĩ Dạ là
bức tranh đẹp về thiên nhiên và con người xứ Huế”.
Anh/
chị hãy phân tích khổ thơ đầu của "Đây thôn Vĩ Dạ" của Hàn Mặc
Tử để làm sáng tỏ ý kiến trên.
Đề số 2: Suy
nghĩ của anh chị về quan niệm thời gian và tuổi trẻ trong đoạn thơ sau:
"Xuân đương tới, nghĩa là xuân đương qua,
Xuân còn non nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật
Không cho dài thời trẻ của nhân gian
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời
Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi
Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt...
Con gió xinh rì rào trong lá biếc
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa
Chẳng bao giờ, ôi ! Chẳng bao giờ nữa
Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm"
( Vội vàng - Xuân Diệu)
Đề
số 3:Nói về cảnh ông Huấn Cao cho chữ
viên quản ngục trong Chữ người tử tù
– (Nguyễn Tuân), có người cho rằng: đây là “sự nổi loạn của cái đẹp”; một người
khác lại nhận định: đó là “sự tỏa sáng của những tấm lòng”. Ý kiến của anh/chị
như thế nào?
Đề số 4: Về hình ảnh đoàn tàu trong truyện ngắn Hai đứa trẻ (Thạch Lam), có ý kiến cho
rằng “Hình ảnh đoàn tàu góp phần khắc sâu hơn cảnh sống tù túng, bế tắc của
người dân nơi phố huyện”. Có ý kiến khác lại cho rằng “Hình ảnh đoàn tàu thể
hiện khát khao vươn tới cuộc sống tốt đẹp hơn". Ý kiến của anh chị?
Nhóm chuyên môn Ngữ Văn
HỖ TRỢ TỰ HỌC VĂN SỬ ĐỊA
»
Chuyên Đề
»
TÀI LIỆU NGỮ VĂN
»
Tiêu Điểm
»
TỰ HỌC NGỮ VĂN
»
HƯỚNG DẪN ÔN TẬP KIỂM TRA HỌC KÌ 1 NĂM HỌC 2015 - 2016 MÔN NGỮ VĂN
All comments [ 0 ]
Your comments