Home HỖ TRỢ TỰ HỌC VĂN SỬ ĐỊA » Chuyên Đề » Giảng Văn » TÀI LIỆU NGỮ VĂN » Tiêu Điểm » TỰ HỌC NGỮ VĂN » HƯỚNG DẪN ÔN TẬP BÀI TRAO DUYÊN VÀ ĐỘC TIỂU THANH KÍ

HƯỚNG DẪN ÔN TẬP BÀI TRAO DUYÊN VÀ ĐỘC TIỂU THANH KÍ

Thứ Hai, 5 tháng 12, 2016

           1.Nhận định chung:

Nguyễn Du - đại thi hào dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới, cuộc đời ông trải qua nhiều biến cố thăng trầm. Đọc tác phẩm của Nguyễn Du, điều đọng lại sâu xa trong lòng người là cảm hứng nhân đạo.
2. Đoạn trích: Trao duyên:
a. Khái quát:
- Đoạn thơ dài 34 câu trong đoạn trích mở đầu cho cuộc đời đau khổ suốt mười lăm năm của Kiều. sau khi gia đình gặp tai biến, Thúy Kiều buộc phải bán mình cho Mã Giám Sinh( thực chất cho Tú Bà làm gái lầu xanh) lấy hơn 400 lượng vàng để chuộc cha và em.
- Đêm cuối cùng trước khi ra đi, dấn thân vào cuộc đời gió bụi, “thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần” , Thúy Kiều đã cậy nhờ en gái là Thúy Vân thay mình trả nghĩa lấy Kim Trọng để khỏi mang tiếng bội ước với người yêu
b. Biểu hiện cảm hứng nhân đạo:
- Với màn Trao duyên, Nguyễn Du đã đồng cảm sâu sắc cho bi kịch mở đầu trong cuộc đời người con gái tài sắc. Một đêm thức trắng vật vã không ngủ, Vân chợt tỉnh giấc mới hiểu ra: Một nhà để chị riêng oan một mình. Và Kiều bắt đầu mở lời cho việc trao duyên: Cậy em em có chịu lời/ Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa. Thúy Kiều đã lấy lễ để nói với Thúy Vân, coi Vân như một ân nhân khi thay Kiều trả nghĩa cho Kim Trọng.  Sau đó, Kiều dãi bày một lần nữa với Vân hoàn cảnh thực và trao kỉ vật tình yêu cho em. Nhưng Nguyễn Du đã hiểu thấu tâm trạng của người con gái khi phải lìa xa tình yêu trong sáng đẹp đẽ của mình để cho người khác. Sự dùng dằng, luyến tiếc là lẽ thường tình.
 - Sau  khi trao kỉ vật cho Thúy Vân, khát vọng về tình yêu, hạnh phúc lứa đôi đã rời khỏi tầm tay, Thúy Kiều rơi vào trạng thái tâm lí bất thường, coi mình như người đã chết, trong đau khổ tuyệt vọng, nàng tưởng tượng mình như hồn ma bơ vơ hiện về nơi ngọn cỏ gốc cây. Trong trạng thái tâm lí bất ổn đó, Thúy Kiều hướng về Kim Trọng, khóc, lạy người tình, nhận hết lỗi về mình và mong tình quân tha thứ cho mình.

3. Bài thơ: Độc Tiểu Thanh kí:
a. Khái quát:
- Tiểu Thanh là một cô gái hơn người, tài sắc vẹn toàn. Nàng họ Phùng, quê Quảng Lăng, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Năm 16 tuổi, lấy làm lẽ một người họ Phùng, ở Hàng Châu, tỉnh triết Giang. Vợ cả ghen ghét hành hạ bắt nàng lên ở tại núi Cô Sơn- Hàng Châu. Sau đó, nàng buồn khổ và lâm bệnh nàng chết giữa tuổi 18.
- Số phận của Tiểu Thanh gây xúc động cho nhiều người. Trong chuyến đi sứ sang Trung Quốc, Nguyễn Du đã đọc di cảo thơ của Tiểu Thanh. Với lòng đồng cảm sâu xa về thân phận con người, Nguyễn Du đã làm bài thơ này để bộc lộ nỗi ai hoài của mình về cái đẹp, cái tài bị vùi dập trong đời.
b. Biểu hiện cảm hứng nhân đạo:
- Số phận của Tiểu Thanh làm xúc động bao người. Với trái tim còn non nớt, với tuổi trẻ đầy ước mơ cao đẹp lại bị dập vùi không thương tiếc. Nỗi xót xa cho người mệnh bạc lên đến tận cùng. Nguyễn Du đã viếng nàng, một mình thổn thức bên song mảnh giấy tàn và ngậm ngùi xót xa:
Son phấn có thần chôn vẫn hận
Văn chương không mệnh đốt còn vương.
Đời Tiểu Thanh có hai nỗi oan gây xúc động lớn. Đó là người đẹp nhưng phải chết trẻ và có tài nhưng bị vùi dập hủy hoại. Thành thử khi nói về Tiểu Thanh, Nguyễn Du không thể không nói tới hai điều này. Câu thơ mở ra tầm nhìn khái quát cho số phận con người tài hoa. Với ngòi bút nhân đạo sâu sắc của Nguyễn Du, ta thấy ở dây có nỗi đau khác thường và sự thương xót khác thường. Hai mặt biện chứng này giống như một nén hương để tác giả gọi hồn, chiêu tuyết cho Tiểu Thanh.
        -Với lòng đồng cảm sâu xa, Nguyễn Du luôn biết trân trọng vẻ đẹp tài hoa của con người, nhưng trong xã hội mà ông sống, hình như cái tài, cái đẹp ấy luôn bị truy đuổi ráo riết để rồi trở thành nỗi oan trái: Nỗi hờn kim cổ trời khôn hỏi. Nỗi oan trái của Tiểu Thanh hay chính của cả lớp người tài hoa trong xã hội, hỏi trời cũng không thấu. Trong niềm đồng cảm sâu xa, Nguyễn Du cũng như thấy chính mình: Phong vận kì oan ngã tự cư ( Mình cũng mắc nỗi oan lạ lùng vì nết phong nhã). Để rồi cuối cùng nhà thơ khát khao đồng vọng ở hậu thế:
Bất tri tam bách dư niên hậu
Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như?
Câu hỏi thấm đẫm vị chua chát cho một thời đại. Nay có Nguyễn Du thấu hiểu khóc cho Tiểu Thanh, liệu rằng, 300 năm sau, ai sẽ là người khóc Nguyễn Du? Câu hỏi xoáy vào lòng người nỗi xót xa cho thân phận con người, cho Tiểu Thanh và cho chính Nguyễn Du.
        -  Bằng trái tim nhân hậu, Nguyễn Du hiểu thấu bi kịch tinh thần của con người và cất lên tiếng nói khát khao được giải thoát. Nhưng trong xã hội phong kiến, những bất công trái ngang còn tồn tại bởi sự thống trị của đồng tiền, bởi chế độ đa thê...thì những oan khổ lưu li vẫn còn.
         c. Vận dụng liên hệ:  Xã hội mà nguyễn Du sống không có lời đáp nhưng sau 200 năm ngày sinh Nguyễn Du, Tố Hữu trong chuyến đi công tác qua huyện Nghi Xuân quê hương của ông đã tri âm với nhà thơ giàu lòng nhân đạo của chúng ta:
Tiếng thơ ai động đất trời
Nghe như non nước vọng lời ngàn thu
Nghìn năm sau nhớ Nguyễn Du
Tiếng thương như tiếng mẹ ru những ngày.
               ( Học sinh liên hệ đưa ra những bài học thiết thực).

4. KL: Tìm hiểu thơ văn Nguyễn Du, ta thấy khâm phục trí tuệ tâm hồn của cha ông ta. Những áng thơ còn sống mãi trong lòng bạn đọc bởi cảm hứng nhân văn sâu sắc.
                                                                   GV Trần Kim Anh - NCM Ngữ Văn
Chia sẻ bài viết ^^
Other post

All comments [ 0 ]


Your comments